หากย้อนไปในอดีต ปี พ.ศ 2447 รัชสมัยในรัชกาลที่ 5 ช่วงเวลาของประเทศไทยขณะนั้น ถือเป็นการริเริ่มในการนำ พวงหรีด มาใช้ในงานพิธีศพ ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจาก ยุโรป ซึ่งมีการใช้ดอกไม้จัดวางไว้ตามความเชื่อที่ว่า เพื่อแสดงความเคารพต่อทูตสวรรค์ ที่นำส่งวิญญาณของผู้ล่วงลับให้ไปสู่สุคติ
โดยลักษณะของการจัดดอกไม้นั้นกลายเป็นแนวทางที่มีการต่อยอดปรับใช้ในหลายประเทศ รวมถึงประเทศไทยซึ่งได้นำมาประดับในพิธีศพด้วยเช่นกัน และยังมีการใช้ในความเชื่อที่แตกต่างกันออกไปหรือแม้แต่ศาสนาที่แตกต่างกัน แต่โดยรวมที่ใช้กันทั่วโลกนั้นก็คือจุดร่วมในความหมายที่ว่า คือการแสดงความรัก หรือ ความเคารพ หรือ การไว้อาลัย การแสดงความเสียใจ ซึ่งเมื่อกาลเวลาผ่านไปก็กลายเป็นวัฒนธรรมที่คุ้นเคย
ทำไมต้องมอบพวงหรีดในงานศพ? ทำความรู้จักกับความหมายที่แท้จริงของพวงหรีด
ทั้งนี้ปัจจุบันในไทย มีการใช้ทั้งแบบสากล และที่ผสานกับวิถีแบบไทย อีกทั้งยังมีหรีดรูปแบบสร้างสรรค์ใหม่ ๆ เกิดขึ้นเรื่อย ๆ และไม่ว่าจะมีการใช้ในรูปแบบไหน ก็ยังคงเป็นสิ่งที่มักต้องมีในงานศพให้พบเห็นอยู่เสมอ ซึ่งแม้ว่าอาจจะมองผิวเผินคล้ายเป็นธรรมเนียมปฏิบัติสืบต่อกัน แต่อันที่จริงแล้วความสำคัญของพวงหรีดนั้นมีความหมายที่แฝงไว้จนกลายเป็นสิ่งจำเป็นต้องมีสำหรับวิถีสังคม
พวงหรีดนั้นมีความหมายสำคัญอย่างไร ?
ใช้เพื่อความหมายที่มีผลต่อความรู้สึก
การแสดงความรู้สึกร่วมต่อผู้อื่น ให้ความเข้าใจกัน ยินดีในความสำเร็จ หรือปลอบใจให้กำลังใจแก่กันในยามโศกเศร้าหรือสูญเสีย สิ่งเหล่านี้ก็คือครรลองที่งดงามและส่งเสริมให้สังคมโลกมีความอาทรต่อกันเสมอ และเป็นการสะท้อนถึงวิถีการอยู่ร่วมกันของมนุษย์ที่มุ่งหมายสู่การประคับประคองต่อกัน อย่างไรก็ตามการสื่อสาร หรือแสดงออก มีหลายวิธี ซึ่งวิธีสื่อความรู้สึกผ่านวัตถุอันเป็นสัญลักษณ์แทนการสื่อความหมายด้วยคำพูดหรือข้อความ นั้นเป็นที่นิยมในงานต่าง ๆ หลายประเภท ซึ่งสามารถแทนถ้อยคำได้มากมาย
โดยสำหรับงานพิธีศพก็เช่นกัน จะพบเห็นพวงหรีดดอกไม้สด หรือประเภทอื่น ๆ ได้ในแทบทุกงานในศาลาวัด และบ้างใช้เพื่อสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลายความเศร้าโศกลง ซึ่งยังช่วยสื่อสารถึงมิตรภาพที่ยังคงมีอยู่แก่คนข้างหลังได้อีกด้วย ซึ่งจะช่วยเตือนสติให้ยังคงอยู่ร่วมกับความเป็นจริง แม้ว่าความเสียใจ และความเศร้าโศกนั้นจะบ่งบอกได้ถึงความรัก ที่มีต่อผู้ล่วงลับ แต่การสลับผ่อนคลาย ตั้งสติในการดำเนินการอื่น ๆ รวมถึงพักความเครียดเพื่อรักษาผลกระทบทางสุขภาพ ก็จำเป็นเช่นกัน
รวมถึงการสร้างบรรยากาศที่ไม่หนัก อึมครึม เกินไปแก่ผู้ร่วมงานนั้น พวงหรีด ก็จะช่วยให้บรรยากาศของงานไม่เครียดเกินไปซึ่ง จากการที่ประดับไปด้วยดอกไม้หลากสีสัน จะช่วยเสริมความสดใส สวยงาม ผสานโลกในด้านบวกไม่จมอยู่กับความรุ้สึกเพียงด้านเดียว
ใช้เพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้ล่วงลับ
การมอบสิ่งที่ประดับไว้ด้วยดอกไม้ที่สวยงาม ก็เป็นการให้เกรียติและเคารพแก่ผู้ล่วงลับ เพราะไม่ว่าใครก็คงไม่อยากได้รับการส่งมอบสิ่งที่มืดมน หมองหม่น ต่อกัน นอกจากนี้บางคนอาจมีการแสดงออกถึงความเคารพนับถือ มีความซาบซึ้งต่อคุณูปการ หรือคุณงามความดีไปจนถึงมิตรภาพที่ดีต่อกัน ก็ใช้โอกาสในการมอบพวงหรีดตั้งใจเลือกให้ดีที่สุด หรือมีส่วนร่วมในการประดิษฐ์สิ่งของประดับ อย่างตั้งใจให้เป็นพวงหรือที่งดงาม สื่อความหมายลึกซึ้ง หรือบางคนเลือกใช้ความอลังการแสดงถึงความทุ่มเทจะใช้แบบใดก็ได้ตามแต่ทางเลือกของแต่ละคน
ใช้เพื่อแสดงความร่วมแรงร่วมใจต่อเจ้าภาพงาน
การมีส่วนร่วมมอบพวงหรีด ประดับประดาในงาน ก็ถือเป็นการร่วมช่วยสนับสนุนภาพลักษณ์ของงานด้วยเช่นกัน โดยเฉพาะในยามยากนั้น เป็นโอกาสที่มนุษย์จะแสดงความเอื้ออารีย์ต่อกัน อีกทั้งในเจตนานี้ยังเป็นที่นิยมของบรรดา ห้างร้าน บริษัทต่าง ๆ ไปจนถึงองค์กรหน่วยงาน ที่ต้องการสื่อน้ำใจไมตรีที่ดีต่อสังคม หรือในนามของบุคคลหรือคณะบุคคล ที่ต้องการมีส่วนร่วมเพื่อการรักษาความเหนียวแน่นต่อน้ำมิตร นอกจากนี้ในผู้ประกอบการบางรายก็มีการมอบเพื่อใช้โอกาสนี้เป็นการนำเสนอ โปรโมท องค์กรให้เป็นที่รู้จักมากขึ้นด้วยเช่นกัน
ใช้เป็นช่องทางร่วมทำบุญผ่านพวงหรีดที่เป็นของใช้
ปัจจุบันมีพวงหรีดหลายชนิดที่มีลักษณะของการติดตั้งวัตถุสิ่งของ หรือสิ่งอุปโภคบริโภคต่าง ๆ ที่มีประโยชน์ในการใช้สอย อย่างเช่น พวงหรีดพัดลม โดยมีทั้งความประสงค์มอบให้กับเจ้าภาพได้เก็บไว้ใช้งานโดยตรง หรือประสงค์ที่จะส่งต่อให้เจ้าภาพนำไปทำบุญ หรือมอบให้กับศาสนสถานที่ใช้เป็นสถานที่ประกอบพิธี หรือมอบให้กับที่แห่งใดก็ตามที่ก่อเกิดประโยชน์แก่ความเป็นกุศล นั้นก็ถือว่าเป็นเจตนาที่ต้องการทำบุญกุศลร่วมกันทั้งผู้มอบและเจ้าภาพรวมไปถึงได้อุทิศแด่ผู้ล่วงลับด้วย แนะนำสถานที่รับบริจาคสิ่งของเช่น มูลนิธิกระจกเงา http://web.mirror.or.th/
ภาพจาก มูลนิธิกระจกเงา
โดยหากมุ่งเน้นในการทำบุญ ก็ควรคำนึงใช้เป็นพวงหรีดที่มีการใช้วัสดุที่ย่อยสลายได้ง่าย และหากมีการใช้ในงานเป็นจำนวนมาก ทางเจ้าภาพหรือผู้ดำเนินการก็ควรมีการจัดการคัดแยกนำทิ้งอย่างถูกต้อง เพื่อไม่ให้กลับกลายเป็นสร้างปัญหาแก่ส่วนรวมภายหลัง อันการจัดการที่ดีไม่ทิ้งผลร้ายให้กับเพื่อนร่วมโลก ก็จะยิ่งทำให้งานพิธีศพนั้นมีความเป็นมงคล เป็นกุศลแก่ผู้ล่วงลับมากยิ่งขึ้น ถือเป็นการทำสิ่งที่ดีที่สุดให้แก่ผู้จากไป